WAT SCHIET UIT?

Een ‘uitschieter’ is iets dat, meestal plotseling en onverwacht, voorbij verwachte grenzen gaat. Oftewel: er is een verwachte wereld die rustig voortkabbelt, maar die ook af en toe verstoord (of verfrist) wordt door iets totaal onverwachts. Waar ligt jouw sympathie: bij het rustige verwachte, of bij de onverwachte verstoring ervan? Tricky question. Denk maar eens mee!

Steek je kop niet boven het maaiveld uit, … of juist wél! Loop in het gareel, … of juist niet! Doe normaal, … of juist niet! Pas je aan, … of juist niet! Volg, … of niet! Zie hier het eeuwenoude dilemma waar elk mens een keer tegenaan loopt. In ieders leven, ook dus dat van jou, komt het moment waarop je je afvraagt of je nou moet kiezen voor wat jíj wil, of voor wat ánderen willen. Het is het moment van de waarheid, waarop onthuld wordt uit welk hout jij gesneden bent.

Voor veel mensen is het een onoplosbare puzzle. Moet je gaan voor de waardering dat je in staat bent keurig in de rij te lopen, of ga je voor de waardering dat je een buitenbeentje bent? Zoals altijd ligt de oplossing in het midden: ben een béétje buitenbeentje, maar loop voor het grootste deel maar keurig in de pas! Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg! Onze taal zit vol verwijzingen naar de altijd bestaande frictie tussen het geaccepteerde (gewone) en het afwijkende.

Mocht je nou denken dat deze dualiteit puur menselijk is, dan moet ik je toch even wijzen op het feit dat er niets menselijks aan is. Het gaat namelijk om een universeel verschijnsel, dat niet alleen terug te vinden is in al het leven op aarde, maar zelfs in alle materie. To be, or not to be is namelijk niet alleen een literaire quote, het is ook een natuurkundig principe. Het werkt ongeveer zo…

Zodra er twee ‘dingen’ bestaan, bestaat er iets tussen in. Er is dus altijd een derde ‘iets’. Zoals er ook altijd al een tweede ‘iets’ was, want in één ding zat er ook altijd al een ‘midden’. We kunnen dat zien als een zuiver rekenkundig ‘iets’, maar in de dagelijkse praktijk blijkt het altijd weer veel méér dan dat te zijn. Neem de begrippen ‘rechts’ en ‘links’. Hoe je ze ook positioneert, er is altijd nog zoiets als: ‘er tussen in’, maar ook: ér voor, achter, boven, onder……..

Om het nog moeilijker te maken: rechts bestaat niet zonder links. Net zoals het gewone ook niet bestaat zonder de uitschieters. Wij mensen ‘zien’ namelijk alles in een context. Die context bestaat uit veel méér dan we onmiddellijk doorhebben. Wij vormen ons een beeld, door te kijken naar het grove ‘gemiddelde’, omdat we gewoon niet in staat zijn alle afzonderlijke details (links, rechts, boven, onder, laag, hoog, etc. etc.) onmiddellijk waar te nemen. Ons oordeel is dus altijd gebaseerd op het gemiddelde van wat we zien, horen, voelen, ruiken, begrijpen, ….

Ook al pas jij je dus aan en volg je keurig het geijkte pad, jij bent ook maar een deeltje dat uiteindelijk bijdraagt aan het grote gemiddelde. Een gemiddelde dat dus ook gevormd wordt door de uitschieters die zich zo bijzonder voelen, maar die tegelijkertijd tot hetzelfde gemiddelde behoren!

Ik zei toch dat het ingewikkeld zou worden!