Wat koop je voor begrip?

Waar je geen vat op hebt, is ongrijpbaar. Daar kun je niets mee, omdat het steeds uit je vingers glipt.  Daar moest ik aan denken toen ik het woord ‘begrip’ bekeek. In ‘begrip’ zit niet voor niets het woord ‘grip’ en dat betekent dat je juist wèl ergens (be-) vat (-grip) op hebt. ‘Begrip’ is een instrument, een stuk gereedschap dat we soms nodig hebben. Maar wanneer dan?

Dat leidt tot de vraag: wat kan ik niet als ik geen begrip heb? Kan ik bijvoorbeeld een huis bouwen als ik geen enkel begrip heb van draagconstructies? Kan ik elektra aanleggen zonder enig begrip van stroomcircuits. Of kan ik kinderen opvoeden zonder begrip te hebben van wat ze in opeenvolgende levensfases nodig hebben? In alle gevallen is het antwoord: ja, dat kan best. Maar de kans dat mijn huis dan overeind blijft, dat ik dan geen kortsluiting krijg of dat mijn kinderen dan probleemloos opgroeien, is wel minimaal.

Dat betekent dat het gereedschap ‘begrip’ dus pas nodig is als we niet zomaar wat willen doen, maar als we een bepaald niveau willen behalen. En wie wil dat nou niet? Iedereen wil toch in een stevig huis wonen, waarin het licht veilig brandt en waarin kinderen kunnen opgroeien tot hun best denkbare versie! Mensen leggen voortdurend de lat hoger. Dat onderscheidt ons van andere wezens.

Kun je begrip kopen?

Zeker! Net als je een hamer of een spanningzoeker kunt kopen, kun je ook begrip kopen. Alleen betaal je begrip niet met geld, maar met aandacht.  Wie tot begrip wil komen, moet er aandacht in steken. Die moet zich eerst ergens in willen verdiepen. Het is net als leren. Stap voor stap, begrijp je steeds meer en wordt je begrip groter. Wie daar allemaal geen tijd voor- of zin in heeft, laat begrip gewoon zitten en gaat direct aan de slag. Die ziet wel hoe het uitpakt! Maar daar heb ik persoonlijk ontzettend weinig begrip voor…   

Is het begrip ‘van’ of begrip ‘voor’?

Die vraag lag al enige tijd op de loer. In eerste instantie denk ik dat het twee verschillende ‘begrippen’ zijn, maar daar kom ik vrij snel van terug. Ga maar na: als je begrip hebt ‘voor’ het gedrag van Jan, kan dat alleen maar voortkomen uit begrip ‘van’ Jan of uit begrip ‘van’ de situatie. Oftewel: je hebt al eerder stilgestaan bij Jan of bij vergelijkbare situaties. Begrip komt dus altijd voort uit iets dat jij begrijpt of denkt te begrijpen.

Begrip is dus niet zo absoluut als een hamer. En in tegenstelling tot een hamer is het heel persoonlijk. Je hebt het of je hebt het niet. Je gaat ernaar op zoek of je laat het zitten. Aan jou de keuze!

Links voor als je verder wilt denken

• Hoezo is ‘begrip’ vaag en zweverig? https://www.zaleco.nl/begrip-tonen/
• Kun je leren elkaar te begrijpen? Een lesje empathie etc. https://didie.nl/leren-elkaar-te-begrijpen-met-15-tips/
• Empathisch luisteren is geen truc https://docs.google.com/document/d/1bxft-4mTpfX5TkW9dsa0vldtqvaK3_76_5JcTk5rB3Q/preview?pli=1
• Meer weten over de afkomst van woorden? Zoek zelf maar eens op woorddelen als be- (zoals in: be-grijpen, be-doelen, be-keren, bev-atten, be-denken, etc.) http://www.etymologie.nl/