Hoe werkt emigratie?

Sinds mensenheugenis trekt de mens over de aardbol, altijd op zoek naar een plek die hem of haar brengt wat hij of zij nodig heeft. Dat zoeken heeft al heel wat volksverhuizingen opgeleverd, met als resultaat een etnologisch gemixte wereldbevolking. Waar eens zogenaamde autochtonen woonden, maken eeuwen later zogenaamde allochtonen de dienst uit. Dat is niet nieuw en ook helemaal niet erg. Lees maar…

Deze week was ik in Larochette, een onooglijk dorpje in de binnenlanden van Luxemburg. Sinds de middeleeuwen torent er een enorm kasteel boven het dorp uit. De burcht heeft de tand des tijds en de vele er omheen gevoerde oorlogen nauwelijks overleefd. Er staat nog maar weinig van overeind.

Het dorp zelf is inmiddels ook bijna bezweken onder de geschiedenis. In de jaren zestig was het bijvoorbeeld nog een chique toeristische trekpleister met maar liefst twee hotels aan het piepkleine dorpsplein. Nu staan die allebei dichtgespijkerd te getuigen van wat eens is geweest. De hotelgasten zijn weggejaagd door het toegenomen lawaai van het steeds drukkere verkeer dat dwars door het dorp moet.

Deze dubbele teloorgang heeft door de tijd heen een aantal zichtbare gevolgen gehad. De bewoners van Larochette weten door de wisselende nationaliteit van hun kasteelheren bijvoorbeeld allang niet meer of ze zelf Duitsers, Fransen, Nederlanders of Luxemburgers zijn. Luister maar naar hun taal! En door de opkomst en ineenstorting van de toeristenbranche zijn ze van boer en fabrieksarbeider eerst horecawerknemer geworden en nu weer teruggeworpen op het aloude boerenbestaan. Dat boerenbestaan is echter net zo goed in de tijd veranderd. Het is grootschalige gemechaniseerde bedrijvigheid geworden, waardoor er nog maar weinig vraag is naar werkkrachten. Kortom: veel ‘oorspronkelijke’ Larochetters hebben allang hun huis verkocht en hun heil ergens anders gezocht.

Hun plaats is ingenomen door mensen met geld genoeg om zich een mooi tweede huis in de landelijke omgeving te kunnen permitteren. Maar ook door Portugezen! Die zijn in de jaren zestig in grote getale als gastarbeiders binnengehaald voor de lokale kleding- en stoffenindustrie (inmiddels ook overleden). De jarenlange leegloop van Larochette bood hen nieuwe mogelijkheden. Nu zijn vele winkels, cafes, restaurants en bedrijven in de regio in Portugese handen. Het lijkt wel klein Portugal!

De moraal van dit verhaal: Larochette is eigenlijk een Portugees dorp geworden met veel welgestelde Duitse, Engelse, Nederlandse en Franse huizenbezitters en… het is er goed toeven. Het ziet er alleen demografisch wat anders uit dan een paar eeuwen terug! Mooi toch!

En dan ontmoeten we een Braziliaans obertje. Hij is naar Larochette gekomen omdat hij geld wil verdienen om in de VS een eigen bedrijfje op te zetten. Luxemburg is maar een tussenstop op weg naar zijn droom. Elke Braziliaan weet dat je in Europa het meeste geld kunt verdienen en Portugese contactpersonen kunnen je hier in Luxemburg aan werk helpen. Zo helpt de één de ander om naar de andere kant van de wereld te komen. We stoppen het obertje een vette fooi toe, als zetje richting de vervulling van zijn droom. Want daar hebben we toch allemaal recht op!

Zo ‘werkt’ emigratie! Waar kwamen jouw voorouders ooit vandaan?