Hoe oud is dood?

Nederlanders hebben een moeizame relatie met de dood: concludeert de Stichting Ideële Reclame (SIRE) op 7 februari 2022, Daarbij verwijzen ze naar het feit dat we zo weinig nadenken over ons afscheid en daar vaak achteraf spijt van hebben. Ik vermoed echter dat we het niet tot  Nederlanders kunnen beperken. De welvaart is wereldwijd gestegen, voor sommige delen van de wereldbevolking zelfs tot in de hemel. De meeste Nederlanders horen tot de gelukkigen; wij hebben het hier méér dan goed. En als je het goed hebt, denk je niet graag aan het einde. Je geniet en niets mag de pret verstoren!

Met het verschijnen van Covid zijn we weer eens met onze neus op de feiten gedrukt. De mens is sterfelijk en de natuur waarin wij leven is levengevend én levensbedreigend. Je hoeft niet eens zo ver terug in de tijd om te weten dat epidemieën al eerder enorm veel slachtoffers maakten. De pest bijvoorbeeld. Die hoorde eeuwenlang bij Nederland, net zoals de molens, maar we hebben deze ziekte en de daaruit voortkomende ellende uit ons collectieve geheugen gewist. Een epidemie was en is iets voor arme onderontwikkelde landen. Dat kan niet meer voorkomen in een geciviliseerde maatschappij, denken we.

Daar komt bij dat we ook het ‘normale’ doodgaan, zeg maar het sterven van ouderdom, nagenoeg uit ons denken hebben verbannen. OK, dachten we, soms gaat er iemand dood. Dat is traumatisch voor de betrokkenen, maar het is verder slechts een ongeluk dat iemand -per ongeluk- overkomt. Onze voortreffelijke gezondheidszorg heeft stevig aan deze beeldvorming bijgedragen. Het lijkt er soms op dat geen mens nog dood ‘hoeft’ te gaan, want voor alles is een medicijn of behandeling, zelfs voor kanker!

En toch gaan we dood, al zo lang als er mensen zijn. Het is niets nieuws en ook niets ouds. Het is gewoon een feit waar we misschien weer eens bij stil moeten staan. Pas als je even stilstaat, kun je ergens over nadenken. Wie maar doorholt, leeft als een blind paard. Dat nadenken moet – wat mij betreft – leiden tot meer acceptatie en tot het minder ‘erg’ maken van de dood. Niet omdat we het minder erg gaan vinden om afscheid te nemen, maar omdat de dood nooit het einde kan zijn. We zijn en blijven namelijk onderdeel van wat bestaat, in welke vorm dan ook. We zijn immers niet uit niets ontstaan!

Zo maar wat links, voor als je zelf verder wil zoeken:

• Sire: https://nos.nl/index.php/artikel/2416252-campagne-om-dood-bespreekbaar-te-maken-vaak-spijt-over-onvolledig-afscheid
• Je gaat niet alleen dood, je wordt ook geboren: https://www.brainwash.nl/bijdrage/we-zijn-zo-geobsedeerd-door-de-dood-dat-we-de-geboorte-vergeten
• Hoe stervelingen beter kunnen samenleven met de dood: https://www.raadrvs.nl/documenten/publicaties/2021/12/9/stervelingen—beter-samenleven-met-de-dood
• Over de pest: https://www.hovobrabant.nl/besmettelijke-ziekten-in-17e-en-18e-eeuw#:~:text=De%20pest%20kwam%20met%20golven,de%20bevolking%2C%20aan%20de%20pest.