Hoe kan Maslow anders?

Wij mensen hebben een behoorlijk aantal eeuwen mogen oefenen met het bedenken van een systeem waarin elke mens op aarde zijn of haar behoeften kan bevredigen. Mijn eerste conclusie: er zijn MISSCHIEN teveel mensen, maar er zijn ZEKER teveel behoeften. Een mens is nu eenmaal niet snel tevreden.

Sinds jaar en dag maken we onderscheid in onze behoeften. Onze primaire behoeften gaan over wat we minimaal nodig hebben om te overleven; als mens en als soort. Daarvoor moeten we genoeg te eten en te drinken vinden en gezond genoeg blijven om nageslacht voort te kunnen brengen. Al eeuwenlang bewijzen mensen dat ze dat voor elkaar krijgen, zelf onder de meest barre omstandigheden. Maar hoe zit dat met die andere behoeften uit de welbekende Piramide van Maslow. En waarom zijn onze behoefteniveaus steeds als piramide getekend?

Misschien heb ik een samenhangend antwoord gevonden: Wij mensen zien het bereiken van bevrediging op een hoger niveau nog steeds als een overwinning op anderen. Oftewel: alleen over de rug van anderen kom je hoger op de piramide. Dat betekent dat verbetering van mijn situatie pas ontstaat na verslechtering van de situatie van de ander (op het ene of het andere niveau).

De Piramide van Maslow is dan ook de perfecte verbeelding van de apenrots waar wij tegenop proberen te klauteren. ‘Survival of te fittest’ betekent dat alleen de sterkste aap ‘de top bereikt door onderweg heel wat mede-apen van de rots te lazeren. Maslow heeft dus een elitaire piramide bedacht. Dat lijkt me een negatief en contraproductief beeld. Misschien kan het anders?

Een ander beeld

Waarom zouden we vasthouden aan een beeld dat er nooit voor gaat zorgen dat elke mens op aarde zijn of haar behoeften kan bevredigen. Is dat omdat het niet anders kan of omdat we niets beters weten te verzinnen? Is het werkelijk onontkoombaar dat ik me (bijv.) alleen veiliger voel als ik anderen zich onveiliger laat voelen? Of als ik anderen tekort doe op een lager niveau (lichamelijke behoeften). Nog een voorbeeld: Is het werkelijk nodig dat ik anderen naar beneden duw, om zelf aan mijn behoefte aan erkenning te kunnen voldoen?

Wie om zich heen kijkt, ziet een wereld die verdomd veel lijkt op deze apenrots. Je zou wel anders willen, maar door dat beeld van die piramide lijken we wel fout geprogrammeerd. Ik begin te denken dat Maslow beter een ander beeld had kunnen gebruiken. Als ik eens een poging waag…

We hebben elkaar ècht nodig!

De Piramide van Maslow is getekend vanuit het perspectief van één individu. Me and I op weg naar de top! Maar in mijn eentje krijg ik geen nageslacht. Daar zijn er minstens twee voor nodig. Dus een nieuw beeld moet ook die afhankelijkheid tonen. Dus teken ik minstens twee piramides naast elkaar èn verbind ze met elkaar.

Maslow heeft een piramide getekend vanuit de gedachte dat we van nature de meeste aandacht hebben voor het breedste niveau. Ik denk dat veel moderne welvarende mensen dat punt inmiddels wel gepasseerd zijn. Ik maak van de piramide dus een modernere ladder.

En kijk wat er gebeurt!

1. Pas als ik minstens één ander kan helpen op het niveau van zijn of haar lichamelijke behoeften, vergroot ik mijn eigen veiligheid en zekerheid. (Wie goed doet, goed ontmoet!)
2. Pas als ik in staat ben de veiligheid en zekerheid van minstens één ander te helpen vergroten, ontstaat er sociaal contact. (Durf ik contact te maken)
3. Pas als ik in staat ben minstens één ander te helpen op het niveau van zijn of haar sociale contacten, groei ik op het niveau van erkenning en waardering. (Erkenning krijg je van anderen)
4. Pas als ik minstens één ander kan helpen op zijn of haar niveau van erkenning en waardering, bereik ik de laag van zelfrealisatie.

Dat ziet er dan ongeveer zo uit…

Niks geen verdringing op de apenrots. Iedereen groeit, maar dan niet over de rug van anderen. Samen steeds een stapje hoger op je eigen én de gemeenschappelijke ladder. Wat denk jij: zou het kunnen werken?

Links voor als je zelf verder wil denken:

(Het ziet er niet zo fraai uit, maar door de links integraal over te nemen, zie je waar ik je heen stuur)

• Hier een artikel over de Piramide van Maslow: https://nl.wikipedia.org/wiki/Piramide_van_Maslow
• Frans de Waal was ooit onze expert op de apenrots: https://www.groene.nl/artikel/lessen-van-de-apenrots
• Ik maak geen reclame, maar deze tekst over Persoonlijke Groei kan ik je aanbevelen. Check eerst dit verhaal voor je gaat shoppen op de immense markt van zelfhulp-goeroes : https://www.newstart.nl/blog/3-harde-waarheden-persoonlijke-groei/