Wanneer is een feit een feit?

Daar kunnen we behoorlijk over van mening verschillen!

Was het maar zo simpel dat een mening te herkennen is aan een paar standaardwoorden vooraf: “ik vind….” En dat ook een feit te herkennen is aan een tekstuele formule “het is zo dat….”. Maar dat is niet zo (en dat is dus een feit!).

Mijn hele leven lang krijg ik al te horen dat ik zo stellig ben in mijn beweringen. Gemakshalve wordt de bal dan bij mij gelegd. Omdat ik niet al mijn zinnen begin met “ik vind”, denkt menige gesprekspartner dat hij/zij mijn meningen maar voor feiten moet accepteren. Maar dat wil ik helemaal niet. Ik wil dat iedereen zelf verantwoordelijkheid neemt voor wat hij/zij vindt (en dan hebben we het dus over meningen!).

In een tijd waarin ‘NEP-NIEUWS’ het woord van het jaar lijkt te worden, is stilstaan bij wat wèl en níet feiten zijn uiterst belangrijk. Dagelijks worden we immers digitaal bestookt met feiten die achteraf geen feiten blijken te zijn. Omdat het praktisch ondoenlijk is elke bewering te verifiëren, geloven we wat we wíllen geloven. Zo komt het dat mijn feiten niet de jouwe hoeven te zijn.

Maar, wat is een écht feit? Op internet vind je heel wat pogingen om tot een definitie te komen. Alleen al dat grote aantal geeft aan hoe moeilijk het is om het woord ‘feit’ uit te leggen. Laat ik dan ook maar eens een poging wagen: Ik vind (mijn mening!!!):

“een feit is een niet te bediscussiëren omschrijving

van een verschijnsel dat niet te ontkennen is”

Een feit is dan per definitie onweerlegbaar. Het valt bijvoorbeeld niet te ontkennen dat er een boom staat in mijn voortuin. Kom maar kijken! Het feit dat er een boom staat in mijn voortuin is dus een feit. Maar zodra er over een bewering te discussiëren valt, is er geen sprake meer van een feit. Voorbeeld: “er staat een GROTE boom in mijn voortuin” (terwijl jij het maar een MIEZERIG boompje vindt).

Maar…

Ik was best tevreden over deze definitie, totdat ik de autobiografie ‘Mijn vrijheid’ van Ayaan Hirsi Ali las. In dit (naar mijn mening ‘zeer verhelderende’) boek beschrijft ze de schaamtecultuur van haar volk. Zij beschrijft hoe culturen die meer op de groep (wij-cultuur) dan op het individu (ik-cultuur) zijn gericht, omgaan met zaken als terechtwijzing, erkennen van ongelijk, schuldbekentenis, openheid, confrontatie, eerverlies etc. De passage die ik las, maakte duidelijk dat het in wij-culturen niet belangrijk is of iets onomstotelijk vast staat. Veel belangrijker is het of die feitelijke ‘waarheid’ de groep niet in de problemen brengt.

Het deed mij terugdenken aan mijn ervaringen met een paar Marokkaanse jongeren. Het zijn leuke gasten, maar ze hebben er geen enkel probleem mee de waarheid naar hun hand te zetten. In Nederland vinden wij ‘liegen’ een nare eigenschap. In Marokko vinden ze het prima als je iets anders dan de waarheid vertelt als dat beter is voor het gezin, de familie, het volk. Het ontkennen van iets dat onomstotelijk vast staat (bijv. de homoseksualiteit van je zoon of je broer), is dan te verkiezen boven de openbare schaamte dat zoiets in jouw familie voorkomt. Dus kan iemand zeggen: de buurman met wie ik ruzie heb, zit niet naast me (wat een feit zou zijn), terwijl je hem toch echt ziet zitten (wat een feit is).

“Rare jongens, die Romeinen”, zou Obélix zeggen. Of moeten we zeggen: “wat zijn feiten toch rare ….?”

Wil je hier verder over nadenken? Kijk eens op…

https://www.filosofiejuf.nl/gespreksideeen/op-zoek-naar-feiten-lastig-zeg-er-zit-heel-snel-mening/#more-12051

https://www.bruuttaal.nl/leerling/lezen/feit-en-mening

https://www.uchiyama.nl/ngeercultuur.htm

https://www.volkskrant.nl/archief/bekennen-is-schande~a781165/

https://www.trouw.nl/home/respectvol-liegen-houdt-verschil-in-strafmaat-in-stand~a70fddfa/

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.